Balıkesir ilene bağlı 34700 yerleşik nüfusa sahip bir sahil kasabasıdır. Kapıdağ yarımadasının en büyük yerleşim merkezi olup sanki giriş kapısı gibidir.
Coğrafi Konum, İdari Yapı
Erdek; Marmara Bölgesinde, Marmara denizine doğru uzanan Kapıdağ Yarımadası’nda Erdek Körfezi’ndedir. Eski adı Arktonnesos olan Kapıdağ Yarımadası ile kuzey ve batı çevresindeki Marmara, Paşalimanı, Türkeli(Avşa), Ekinlik Adalarından ve diğer küçük adalardan oluşmaktadır.
İlçeye bağlı Ocaklar , Karşıyaka , Aşağıyapıcı, Balıklı, Ballıpınar, Belkıs, Çakıl, Çayağzı, Çeltikçi, Doğanlar, Hamamlı, Harmanlı, İlhan, Kestanelik, Narlı, Ormanlı, Paşalimanı, Poyrazlı, Tatlısu, Turan, Tuzla ve Yukarıyapıcı olmak üzere 20 mahalle bulunmaktadır. Bu mahallelerden Balıklı, Harmanlı, Paşalimanı, Poyrazlı ve Tuzla; Paşalimanı adasında yer almaktadır. Diğer mahalleler ise genel olarak Kapıdağ Yarımadasının etrafına dizilmiştir.
İlçe Merkezinde Alaaddin, Atatürk, Halitpaşa, Yalı, Zeytinli ve Sahil olmak üzere toplam 6 Mahalle bulunmaktadır.
Jeomorfolojik ve Topografik Veriler
İlçenin arazisi volkanik bir arazi olup 4.üncü zamanda meydana gelmiştir. Bu sebeple dalgalı olup, dağlar ve tepeler ekseriyeti teşkil etmektedir. Bütün sahanın %18 ‘i düzlükler,% 38’i dağlar , %44 ‘ünü yamaçlar ve tepeler meydana getirmektedir. Başlıca dağlar şunlardır; Kazdağı Kavak Dağı, Dikili Dağ Dede Dağı, Kozlu Dağı, Pınar Dağı, Koca Kaya Dağı, Beşik Dağı ve Ahmetler dağları olup Ege karakterine uygun olarak Kuzey Güney yönünde uzanıp denize dik olarak inerler. Sarp ve girintili çıkıntılı bir sahil meydana getirirler. Başlıca ovası 30 km²’ lik Tuzla ovasıdır. İlçe merkezinin denizden yüksekliği 273 m’ dir.
İlçenin güney doğusunda 350 m genişliğinde ve 25 m yüksekliğinde boyun şeklinde bir berzahla Kapıdağı’na bağlı bulunan, en eski adı Melanos Burnu olan Seyitgazi Tepesi (103 m) ve bunun 800 m güneybatısında en yüksek noktası 45 m’ ye erişen, bütünü ile taşlık ve ağaçsız Tavşan Adası, kasabanın karşısında kıyıdan 250 m uzakta küçük ve tarihi Zeytin Adası vardır.
Yarımadanın en yüksek yeri Dede Bayırı Zirvesi(eski adı Dindimon) 803 m’dir. 306.3 m² yüzölçümüne sahip olan Erdek’in denizden yüksekliği 0-10 metredir. Uzun bir kıyıya sahip olan Erdek’in sahilleri genelde kumsal ve doğal bir plajdır. Kapıdağ Yarımadası ormanlarla kaplı olup, bütünüyle av koruma sahasıdır. Her türlü avlanma faaliyeti yasaklanmıştır.
Erdek’in beldesi olan Ocaklar’da bulunan ova verimli alüvyonlarla kaplıdır ve Kapıdağ Yarımadası’nın batısındaki “batı granit masifi”, Ocaklar graniti adı ile anılmaktadır. Kuvars diyarit, granodiorit bileşimli orta iri taneli granitte minaral olarak kuvars, plajiyoklas ve mika bulunur. Tumba Tepesi tamamen talkşistlerden oluşmuştur. Mikalı ince taneli kumsal, Ocaklar’ın en belirgin özelliklerindendir.
İlçede ve çevresinde genelde yöre iklimine uygun her çeşit meyve ve sebze yetiştirilmektedir. Kapıdağ ormanlarının bir kısmını teşkil eden Kestane Ağaçlarından bol miktarda, bir orman meyvesi olan kestane toplanmaktadır. Erdek ve çevresi bol miktarda Zeytin Ağaçlarıyla kaplıdır. Zeytincilik yörenin önemli bir gelir kaynağıdır. Genelde sofralık zeytin (sele, salamura, çizme ve kırma) ile zeytinyağı üretimi yapılmaktadır.
İklim Verileri
İlçede genel olarak Akdeniz ve Karadeniz iklimi görülmekle beraber coğrafi bölge olarak da bu iki iklim bölgesi arasında bir geçiş teşkil etmektedir. İlçe sınırları içinde her iki iklim tipinin özelliklerine ayrı ayrı bölgelerde rastlanmaktadır. Örneğin Küçükkuyu çevresinde yazları sıcak ve kurak kışlar ılık ve yağışlı geçmektedir. Buna karşılık İlçe merkezi ve çevresinde yazlar yine sıcak ve kurak kışlar ise don yapmayacak kadar soğuk ve yağışlıdır.
Erdek Coğrafyası gereği Akdeniz iklimi özelliklerini taşıyan Erdek, kuzey rüzgârlarına kapalı oluşuna paralel şekilde ılıman bir iklime sahiptir. Ilıman iklim, ilçemiz açısından doğal bir klima niteliğindedir. Dört mevsimin en güzel renklerini doğasında barındıran Erdek’te, yaz mevsiminde serinleten, kış mevsiminde ise üşütmeyen bu iklim yapısı, bitki örtüsüne de büyük bir çeşitlilik kazandırmıştır. Gerçekleştirilen araştırmalara göre Erdek’te, deniz suyu sıcaklık ortalaması Mayıs, Haziran aylarında 28 derece, Temmuz, Ağustos aylarında 33 derece, Eylül, Ekim aylarında ise 30 derecedir. Yüzde 80′i ormanlarla kaplı bulunan Kapıdağ ise dünyada, oksijen oranı en yüksek yörelerden biridir.
Tarihçe
Tanrının Erdek’e bahşettiği bu özellikler ancak dürüst, eğitimli, çalışkan ve becerikli kadrolar elinde değerini bulacak ve Erdek 21.Yüzyılın zengin ve güçlü Türkiye’sinde hakkettiği yeri alacaktır.
Kapıdağ Yarımadası Marmara Denizinin ortasından başlayarak, güney kıyısı, küçük Asya Kıtası Bandırma sahillerine 1500 m. Dar bir toprak parçası,(tombolo) berzahla bağlıdır.
Bu gün Erdek İlçesinin sınırları içinde kalan bölgede tarih boyunca Kyzikos, Artake, Prokonesos isminde üç site şehir devletinin bulunduğunu, ünlü tarihçi Herodot ’un eserlerinden öğreniyoruz.
Herodot, Kapıdağ Yarımadasındaki (Arktonesos) şehir devletlerinden bahsederken, Kyzikos ve Artake ’nin, Kapıdağ Yarımadası üzerinde Prokonesos’ un ise Paşalimanı Adasında daha sonrada Marmara Adasında kurulduğunu bildirir.
Erdek İlçe Sınırlarındaki Tarihi Kent ve Alanlar
- Arteka
- Kyzikos Antik Kenti
- Argonotlar Destanı
- Kyzikos Sur Duvarları
- Kyzikos Limanları
- Akropol
- Hadrianus Tapınağı
- Anfi Tiyatro
- Tiyatro
- Bouleterion
- Güney Agora
- Hadrianus Agorası
- Metroon
- Mermer Anıtlar
- Zeytinli Ada
- Seyitgazi
- Apostol
- Palata Çeşmesi
- Tavşanlı Ada
- Muhla Kalesi
- Kirazlı Manastır
- Narlı Kilisesi
- Paşa Limanı